Belgische kunstenaarskolonie in Amsterdam

Afb. Gustave De Smet, Het Vondelpark (Amsterdam) 1915Het grootste gedeelte van de vluchtelingen die een heenkomen zochten naar Nederland waren Vlamingen. Vanwege de van oudsher al nauwe betrekkingen tussen Vlaanderen en Nederland, de taalovereenkomst en de geografische ligging lijkt de oriëntatie op Nederland voor de hand liggend. Veel kunstenaars vonden aanvankelijk een tijdelijk onderkomen om zich daarna, vaak door bemiddeling van vrienden en kennissen, langduriger ergens te vestigen. Een meerderheid kwam in het westen in een van de grote steden terecht, in Het Gooi of in Zeeland. Het traject dat bijvoorbeeld Gustave de Smet volgde, is een treffend voorbeeld van de wijze waarop een Gentse vluchteling, na een dwaaltocht langs Sas van Gent, Terneuzen, Vlissingen, Domburg en Rotterdam uiteindelijk terecht kwam in Amsterdam. Samen met Frits van den Berghe werd hij opgenomen in het huis van de uitgever L.J. Veen. Zijn dochter herinnerde zich: 'In 1914 verleende mijn vader aan drie Belgische schilders-vluchtelingen onderdak, doordat zijn huis aan de Keizersgracht 687 leegstond. Wij waren op 1 augustus 1914 net verhuisd. Ik was toen 13 jaar: ik herinner mij dat het huis erg vol en rommelig was. Van de schilders daar herinner ik mij alleen De Smet. Ik neem aan, dat De Smet en de twee anderen door de bemiddeling van Streuvels (een auteur van mijn vader) hier terechtkwamen'.¹ In september 1914 verbleven beide kunstenaars tijdelijk in Hotel Philadelphia en maakten ze kennis met Leo Gestel die hen introduceerde in het hoofdstedelijke kunstenaarsmilieu. In oktober van hetzelfde jaar vestigde De Smet zich in de Spuistraat. Door contacten met kunsthandel Regnard viel hem in 1915 een tentoonstelling ten deel, waardoor zijn assimilatie in Amsterdam steeds vastere vormen begon aan te nemen.